Ánh sáng là nguồn sống của thực vật. Cây trồng có thể không cần bón phân nhưng chúng sẽ chết rất nhanh nếu không có ánh sáng. Đối với cây trồng trong nhà, chúng cũng cần ánh sáng và không hề như một vài shop cây hay lừa khách hàng mới chơi cây: “Cây này trồng chỗ không có ánh sáng cũng sống được!” Nếu bạn cũng đang phân vân về ánh sáng cho cây trong nhà, thì bài viết này sẽ có ích.
Vì sao cây trồng cần ánh sáng?
Mọi sinh vật đều cần thức ăn và nước uống. Đối với thực vật, ánh sáng là thức ăn. Chúng sử dụng nó trong một quá trình quan trọng được gọi là quang hợp. Trong quá trình đó, ánh sáng được lục lạp thu nhận và tạo ra nhiều phản ứng. Một trong những phản ứng này tạo ra đường và một số chất khác cần cho sự sống của thực vật. Đường cung cấp năng lượng cho sự phát triển của thực vật. Vì vậy cây càng tiếp xúc nhiều với ánh sáng, năng lượng sẽ tạo ra nhiều hơn và cây sẽ phát triển nhanh hơn.
“Có thể bạn chưa biết: Quá trình quang hợp chỉ diễn ra ở thực vật. Nhưng điều đó không có nghĩa là mọi cây đều có thể quang hợp. Tự nhiên luôn có những ngoại lệ. Chúng là những loài sống theo phương thức ký sinh, bám vào và lấy thức ăn thông qua vật chủ.”
Khi thảo luận về ánh sáng cho cây trồng, người ta thường quan tâm đến hai yếu tố
Chất lượng: tương đương với màu của ánh sáng
Số lượng: tương đương với cường độ của ánh sáng
Chất lượng – màu của ánh sáng
Yếu tố chất lượng được cân nhắc dựa trên màu sắc và loại ánh sáng. Ánh sáng là năng lượng có các bước sóng khác nhau, mỗi bước sóng có một màu tương ứng. Màu sắc mà ta có thể nhìn thấy bằng mắt thường có thể không hữu ích cho thực vật, bởi vì chúng ‘nhìn’ ánh sáng khác với chúng ta.
Chúng ta nhìn thấy Thực vật có màu xanh vì chúng phản xạ ánh sáng xanh. Vì vậy ánh sáng xanh được xem là vô dụng đối với cây. Trái ngược lại, ánh sáng màu xanh dương và đỏ lại giúp thực vật tạo ra được nhiều năng lượng nhất. Song song với đó, thực vật vẫn có thể sử dụng sáng màu vàng, cam, tím cũng như ánh sáng từ mặt trời và một số tia hồng ngoại.
“Ánh sáng mặt trời là ánh sáng chứa đủ mọi màu sắc, và đây là lý do khiến cây trồng trong tự nhiên sống nhờ mặt trời”
Số lượng – Cường độ của ánh sáng
Số lượng ánh sáng dựa trên cường độ hoặcđộ sáng của ánh sáng chiếu vào lá. Càng nhiều photon ánh sáng đập vào lá thì cây càng thu được nhiều năng lượng và tăng trưởng nhanh hơn. Ví dụ như họ Begonias hoặc Oxalis phụ thuộc vào ánh sáng cường độ cao để duy trì tốc độ phát triển nhanh của chúng. Bất kỳ loại cây nào ra hoa hoặc quả đều có nhu cầu cao về cường độ ánh sáng. Một số thực vật có cơ chế tự điều chỉnh và thậm chí sẽ không ra hoa hoặc cố gắng nhưng sẽ chết hụt giữa chừng nếu không có đủ ánh sáng cường độ cao.
Cường độ của ánh sáng có thể đo bằng gì?
Có nhiều đơn vị để đo cường độ ánh sáng như Foot-Candles, Lumen, Lux. Mình sẽ có bài viết chi tiết về những đơn vị đo cường độ ánh sáng này cũng như các loại dụng cụ đo, phương thức đo.
Phân loại ánh sáng theo cường độ dành do cây trồng trong nhà
*Một số thuật ngữ phân loại ánh sáng mình giữ nguyên tiếng anh để tiện cho mọi người tra cứu thêm
Bright light
“Bright light” hoặc “full sun” là phân loại có cường độ ánh sáng cao nhất. Đây là ánh sáng cây nhận được mà không có vật cản (như rèm hoặc mành che, cây cao hoặc tòa nhà,..) giữa cây trồng và nguồn sáng (cửa sổ đầy nắng). Đây là nơi cây của bạn sẽ nhận được nhiều ánh sáng trực tiếp hoặc sáng nhất khi ở trong nhà.
Bright light còn được phân thành Bright Direct light (được xác định nằm trong khoảng từ 2000-5000 foot-candles) và Bright indirect light (được xác định nằm trong khoảng từ 1000-2000 foot-candles)
Medium light
“Medium light” hoặc “filter light” là ánh sáng đã đi qua vật cản trước khi tiếp xúc với cây.
Loại ánh sáng này được xác định nằm trong khoảng từ 250 – 1000 foot-candles
Low light
“Low light” có nghĩa là không có ánh nắng trực tiếp chiếu vào cây. Một mẹo để nhận biết vị trí low light là nơi trong nhà có thể nhìn ra bên ngoài nhưng không thấy trời.
Low light được xác định nằm trong khoảng từ 50 – 250 foot-candles
Mình có sưu tầm ảnh này để minh họa về các loại ánh sáng trên
Mẹo kiểm tra loại ánh sáng cây trong nhà đang có mà không cần dụng cụ
Nếu muốn biết cây đang nhận được bao nhiêu ánh sáng? Hãy thử thực hiện một thủ thuật nhỏ. Vào thời điểm giữa trưa, lấy một tờ giấy trắng và giơ nó lên nguồn sáng. Sử dụng tay còn lại và đặt đối diện giấy và nguồn sáng, cách giấy một khoảng 30cm. Nếu thấy bóng in sắc nét thì vị trí đó đang nhận bright light, còn nếu bóng mờ mềm hơn thì đó là medium light. Và như ảnh minh họa, nếu cây cách nguồn sáng từ 3 feet (~1 mét) trở lên, thì cây đang trong môi trường low light.
Một vài lưu ý về ánh sáng cho cây trong nhà
Hướng sáng và cường độ sáng có thể khác nhau tùy thuộc vào thời gian trong ngày và đặc biệt là theo mùa. Hãy theo dõi sự thay đổi của ánh sáng trong năm và điều chỉnh vị trí cây cho phù hợp.
Khi trồng trong nhà, ánh sáng mà cây nhận được chỉ đến từ một hướng. So với ở ngoài trời, cây luôn được ánh sáng chiếu từ mọi phía. Vì vậy, hãy thường xuyên xoay cây (khoảng 1 tháng/ lần) để các phía của cây đều được nhận ánh sáng và hạn chế cây mọc hướng về một phía.
Nguồn tham khảo:
https://www.thesill.com/blogs/plants-101/lighten-up
https://plantophiles.com/houseplant-tips/light-levels-for-plants/
Bài viết liên quan:
