Cây trồng không thể sống mà thiếu ánh sáng. Nhưng nếu bạn đang trồng cây trong nhà và cây gặp nhiều hạn chế để có thể tiếp xúc ánh sáng tự nhiên thì sao? Đừng lo lắng, ta vẫn có thể trồng cây với ánh sáng nhân tạo. Trong bài viết này, NMCC sẽ cùng bạn tìm hiểu về đèn trồng cây trong nhà. Mình sẽ đi qua các mục: có bao nhiêu loại đèn trồng cây và một vài mẹo khi sử dụng để tăng hiệu quả chiếu đèn.
Đối với việc lắm đèn nhân tạo, có hai yếu tố mà bạn cần quan tâm đó cường độ ánh sáng và màu sắc mà đèn phát ra. Nếu bạn chưa biết về hai yếu tố này, có thể xem lại bài viết trước của Nhà Mình có cây.
Xem thêm: Đại cương về ánh sáng cho cây trồng trong nhà
Có những loại đèn trồng cây trong nhà nào?
Có bốn loại đèn được thương được sử dụng và nhắc đến trong bài viết này: đèn sợi đốt; đèn huỳnh quang CFL; đèn HID; và đèn LEDS
Đèn sợi đốt Incandescent
Nếu được xem là nguồn sáng duy nhất cho cây thì đèn sợi đốt không phải là lựa chọn tốt. Loại đèn này cung cấp nhiều ánh sáng màu đỏ nhưng lại rất ít ánh sáng màu lam. Bên cạnh đó, chúng sinh nhiệt rất nhiều, vì thế chỉ phù hợp làm đèn sưởi cho cây trong nhà ở xứ lạnh, còn ở vùng nóng như Việt Nam thì.. Nếu sử dụng, bạn cần đặt cách cây một khoảng cách xa để giảm bớt cường độ ánh sáng cũng như nhiệt lượng mà cây nhận được.
Quang trọng hơn thì đèn sợi đốt không phải là lựa chọn kinh tế vì chúng tốn rất nhiều điện, tuổi thọ kém (thường chỉ khoảng 1000 giờ).
Đèn huỳnh quang CFL
Đèn huỳnh quang là một lựa chọn tốt trong những nguồn sáng nhân tạo cho cây trồng trong nhà. Chúng có hiệu quả hơn khoảng 50-200% trong việc chuyển đổi năng lượng điện thành năng lượng ánh sáng khi so với đèn sợi đốt. Và đèn huỳnh quang có tuổi thọ tương đối lâu. Điều này giúp đèn huỳnh quang kinh tế hơn khi sử dụng. Ngoài ra, đèn huỳnh quang tạo ra nhiệt tương đối ít và quang phổ phát ra cũng chứa ánh sáng đỏ và lam. Bạn có thể xem thêm tài liệu ở đây (tiếng anh)
Đèn HID
Đèn HID hay còn gọi là đèn phóng điện (hoặc khí) cường độ cao. Loại đèn này thường được sử dụng trong nhà kính khi cần ánh sáng bổ sung. Chúng hiệu quả hơn khoảng 10 lần trong việc chuyển đổi năng lượng điện thành ánh sáng khi so đèn sợi đốt. Ngoài ra, bóng đèn của chúng có tuổi thọ rất cao. Tuy nhiên, chúng tỏa ra rất nhiều nhiệt và cần các thiết bị bổ sung để vận hành. Vì thế, khá cồng kềnh cho người mới bắt đầu hoặc chỉ dùng với quy mô trong nhà và tương đối đắt tiền.
Đèn LED
Đây là loại đèn tiên tiến nhất và (theo Mình biết) thì là loại cũng được ứng dụng nhiều để trồng cây trong nhà. Bởi chúng ta có thể thiết kế để đèn chỉ phát ra các màu ánh sáng mong muốn. Ví dụ như, đèn LED chuyên dụng để trồng cây chỉ phát ra ánh sáng đỏ hoặc xanh lam. Vì là công nghệ mới nên loại đèn này cực kỳ tiết kiệm năng lượng và có tuổi thọ rất cao. Đèn LED trồng cây trong nhà hầu như không tỏa nhiệt và cũng không cần sử dụng tăng phô (hay chấn lưu). Tuy nhiên, nhìn chung giá thành của đèn LEDs vẫn còn khá cao khi so sánh với các loại đèn khác.
Chú thích: Life span (tuổi thọ), Energy Used (năng lượng sử dụng).
Nguồn sáng nào phổ biến nhất để sử dụng cho trồng cây nội thất?
Với giá mua ban đầu rẻ, tiết kiệm năng lượng và dễ sử dụng, đèn huỳnh quang là sự lựa chọn của nhiều người làm vườn trong nhà. Mặc dù đèn huỳnh quang Cool-white vẫn là lựa chọn phổ biến nhất, nhưng đèn Warm-white cũng hiệu quả không kém. Các loại đèn huỳnh quang được liệt kê là white hoặc full spectrum (cho ánh sáng như ban ngày) tưởng như tốt cho cây nhất nhưng thực ra lại ít phù hợp nhất cho sự phát triển của cây trồng trong nhà. Chúng chỉ tạo ra một lượng nhỏ tia màu đỏ – ngoài tia màu cam, màu vàng lục và màu xanh lam – vì thế thường không đủ cho cây trồng trừ khi có cửa sổ hoặc đèn nhân tạo khác cung cấp thêm tia màu đỏ.
Vậy còn đèn Spotlight ? Có thể sử dụng để trồng cây trong nhà không?
Đèn spotlight có thể được sử dụng để chiếu sáng cây trồng trong nhà, mặc dù chúng không phải là giải pháp hiệu quả nhất. Hầu hết đèn spotlight là sợi đốt và do đó, không tiết kiệm năng lượng; tỏa ra nhiều nhiệt; và không tạo ra sự cân bằng tốt giữa ánh sáng đỏ và xanh lam.
Một vài mẹo khi lắp đặt đèn trồng cây trong nhà
Đèn sợi đốt có thể được sử dụng xen kẽ cùng với đèn huỳnh quang để cung cấp ánh sáng đỏ cần thiết. Tỷ lệ chung giữa đèn sợi đốt và đèn huỳnh quang là khoảng 3:10, vì vậy cứ 100 watt của đèn huỳnh quang, bạn nên cung cấp khoảng 30 watt cho ánh sáng đèn sợi đốt để cân bằng ánh sáng đỏ-xanh tốt hơn.
Có nhiều loại đèn huỳnh quang được phát triển đặc biệt để trồng cây giúp chúng phát ra nhiều ánh sáng đỏ hơn để cân bằng với ánh sáng lam. Nhiều người có kinh nghiệm đã thử sử dụng xen kẽ đèn huỳnh quang chuyên dụng này kết hợp với các ống huỳnh quang cool-white. Tỉ lệ đề xuất là 1:2 – một ống chuyên dụng: hai ống cool white. Mẹo nhỏ này giúp bạn tiết kiệm chi phí hơn so với việc sử dụng hoàn toàn đèn chuyên dụng.
Cây cần nhận được bao nhiêu ánh sáng?
Lượng ánh sáng cần thiết thay đổi theo từng loại cây. Nhìn chung, các thiết bị chiếu sáng có sẵn để chiếu sáng cho cây trồng tại nhà khiến cho hầu hết các loại cây đều không thể tạo ra quá nhiều ánh sáng.
Các loại cây có thể thích nghi với môi trường nội thất thường được chia thành ba loại chung: loại thích hợp với cường độ ánh sáng thấp (Low light). Loại thích nghi ánh sáng trung bình và cao (Medium light và high light).
Cách phân loại các loại ánh sáng này mình đã có bài viết khá chi tiết. Nhà Mình có cây cũng đã viết trong Đại cương về ánh sáng cho cây trong nhà. Mời bạn ghé lại xem nếu quan tâm.
Nên chiếu đèn cho cây trong bao lâu?
Hầu hết cây không nhận được ánh sáng trời nên được chiếu sáng từ 16 đến 18 giờ mỗi ngày. Nếu nhận được một số ánh sáng bổ sung, 12 đến 14 giờ mỗi ngày có thể là đủ. Nên sử dụng đèn chiếu sáng cùng lúc cây nhận được ánh sáng trời. Sử dụng đèn vào đầu hoặc cuối ngày thường sẽ không hiệu quả bằng sử dụng đèn vào ban ngày trừ khi ánh sáng tự nhiên ban ngày rất sáng.
Bài viết liên quan: Dư thừa ánh sáng ảnh hưởng thế nào đến cây trồng?
Làm cách nào để tận dụng tối đa ánh sáng đèn cho cây?
Các tấm phản sáng và gương có thể tối ưu hóa ánh sáng sẵn có. Bóng đèn có lắp chóa cũng giúp mang lại hiểu quả cao hơn. Chóa đèn phủ sứ cũng là lựa chọn rất tuyệt vời và ít phải bảo dưỡng. Giữ cho chóa đèn sạch sẽ và không bị gỉ hoặc bất kỳ lớp phủ nào làm giảm hiệu quả của chúng. Sơn tường trắng hoặc nền nhà trắng tại khu vực trồng trọt cũng giúp phản xạ ánh sáng tốt hơn.
Không gian các cây phải cách nhau đủ xa để có ánh sáng cho toàn bộ cây. Sắp xếp các cây để chúng không che bóng cho nhau.
Nên đặt cây cách đèn bao xa?
Hầu hết các cây nên được đặt với các ngọn cây cách nguồn sáng từ 6 đến 12 inch. Đèn ở càng xa thì cường độ ánh sáng mà cây nhận được càng nhỏ.
Nguồn bài viết: https://extension.missouri.edu/publications/g6515
Chuyên mục thuật ngữ (giúp bạn dễ dàng tra thêm tài liệu nếu phần thông tin NMCC cung cấp chưa đủ)
Đèn sợi đốt: incandescent lamp
Đèn huỳnh quang: fluorescent hoặc CFL (compact fluorescent lamp)
Đèn HID: High-intensity discharge lamp
Đèn LEDS: Light-emitting diodes lamp
Chóa đèn: self-contained reflectors
Từ khóa giúp bạn đọc thêm tài liệu nước ngoài về chủ đề này: artificial lights for indoor plant
